Creu Lleoedd ar gyfer Cenedlaethau'r Dyfodol mewn Hinsawdd sy'n Newid
Petranka Malcheva a Marie Brosseau-Navarro, Swyddfa Cenedlaethau'r Dyfodol
Mae'r don o newid yn yr hinsawdd arnom, a dim ond ychydig flynyddoedd sydd gennym i amddiffyn cenedlaethau'r dyfodol rhag ei ganlyniadau trychinebus. Fel y genhedlaeth ddiwethaf sydd â'r gallu i weithredu i atal effeithiau gwaethaf newid yn yr hinsawdd, mae gennym gyfrifoldeb i ddefnyddio pob teclyn sydd ar gael i ni er mwyn sicrhau y gall ein plant a'n hwyrion dyfu i fyny mewn byd gweithredol, gwyrdd a bioamrywiol sy'n galluogi pawb i gyflawni eu potensial llawn.
Mae gan gynllunio defnydd tir ran bwysig i'w chwarae yma. Mae ein hamgylchedd adeiledig wedi'i gysylltu'n uniongyrchol â'n hamgylchedd naturiol. Os caiff ei wneud heb ofal am dueddiadau ac effeithiau tymor hir gall cynllunio gynyddu gwendidau fel dod i gysylltiad â llifogydd. Ond gall hefyd, os caiff ei wneud yn iawn, fod yn offeryn hynod bwerus i adeiladu gwytnwch yn yr hinsawdd ac i gyflawni'r weledigaeth uchelgeisiol a nodir yn Neddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol.
Byddai gosod bioamrywiaeth, cynaliadwyedd a chreu lleoedd wrth wraidd pob penderfyniad cynllunio a wnawn yng Nghymru, yn naturiol yn effeithio ar newid cadarnhaol mewn llawer o feysydd eraill fel defnydd tir, seilwaith, trafnidiaeth, tai, iechyd y cyhoedd a chydraddoldeb fel sy'n ofynnol gan y ddeddfwriaeth arloesol ar gyfer lles cenedlaethau'r dyfodol yng Nghymru.
Mae cenedlaethau'r dyfodol angen i ni fod yn cynllunio ar gyfer lleoedd sy'n ceisio atal newid yn yr hinsawdd a'i effeithiau, helpu i adfer sefydlogrwydd a chynyddu gwytnwch ein hecosystemau.
Mae cynllunio lleoedd mewn ffordd sy'n cadw mannau agored a safleoedd maes glas, yn ymgorffori seilwaith gwyrdd (yn enwedig mewn parthau trefol), ac yn annog plannu coed yn gallu lleihau gwendidau a chynyddu gwytnwch. Gall dulliau o'r fath hefyd helpu i ddatgloi buddion lluosog fel gwell ansawdd aer, cynnydd mewn sgiliau gwyrdd lleol sy'n addas ar gyfer economi sero net, a fyddai'n galluogi pobl ifanc i aros yn eu cymunedau, ynghyd â sicrhau mynediad cyfartal i natur a man gwyrdd i bawb, gyda hyn yn cyfrannu at sawl nod llesiant.
Trwy gefnogi uchelgeisiau ar gyfer mwy o blannu coed, fel Coedwig Genedlaethol Cymru, gall cynllunio gynyddu gallu'r sector tir i weithredu fel sinc carbon a chael gwared ar allyriadau o'r atmosffer, lleihau'r risg o lifogydd a helpu i adfer cynefinoedd naturiol rhywogaethau brodorol Cymru. Bydd hyn hefyd yn cynnig cyfleoedd i'n heconomi a'r newid i sgiliau gwyrdd ac economi ddi-garbon net gwyrdd sydd ei angen arnom.
Mae hyn yn rhywbeth y dylid ei wneud gyda phobl. Mae'n hanfodol bod cymunedau'n cael eu cludo i'r siwrneiau hyn a bod eu gwybodaeth a'u harbenigedd yn cael eu defnyddio i gydweithredu a chyd-ddylunio atebion gwytnwch hinsawdd ar gyfer y lleoedd maen nhw'n byw ynddynt.
Mae'r cyfleoedd i weithredu yn niferus a'r allwedd i lwyddiant yw achub ar y cyfleoedd hyn a'u cynyddu ar frys, neu rydym yn peryglu yfory lle mae cenedlaethau'r dyfodol yn gorfod cario bagiau tywod ac adeiladu eu badau achub eu hunain i achub eu hunain rhag ein diffyg gweithredu heddiw.